چیپست‌های سری Z اینتل همواره نشان از قدرت بالای یک مادربرد دارند؛ چراکه شرکت‌های سازنده تنها در زمان هدف قراردادن بازار کاربران حرفه‌ای، گرافیست‌ها و نهایتا جامعه گیمرها دست به استفاده از این سری میزنند. اکنون اگر آخرین چیپست اینتل که از جدیدترین تکنولوژی‌های این شرکت مجهز می‌برد را در قلب یکی از برترین سری‌های مادربرد ایسوس قرار دهیم؛ شاهد یکی از برترین مادربردهای سال 2021 در بازار بالارده و با قیمتی بسیار رقابتی؛ یعنی مادربرد Asus Prime Z490-A خواهیم بود.
کمپانی تایوانی ایسوس (ASUS) یکی از قدیمی‌ترین و بزرگترین تولیدکنندگان مادربرد و کارت گرافیک در دنیاست که محصولات خود را در سری‌های مختلف با مشخصات فنی و قیمت متفاوت روانه‌ی بازار می‌کند. مادربردهای سری پرایم (Prime) ایسوس جزو محصولات رده بالای این کمپانی قرار می‌گیرند که برای کابران حرفه‌ای، گیمرها و یا قرارگیری در سیستم‌های سرور کاربرد دارند. این مادربردها کیفیت ساخت و استحکام بالایی دارند و با توجه به ویژگی‌های فنی خود یکی از بهترین نمونه های موجود در بازار هستند. امروز در فروشگاه اینترنتی هدف به سراغ یکی جدیدترین مادربردهای ایسوس از سری پرایم رفته‌ایم که به آخرین سوکت پردازنده اینتل، یعنی اینتل 1200 مجهز شده است. اگر به دنبال بهینه ترین مادربرد برای پردازندههای نسل 10 اینتل هستید؛ تا انتهای نقد و بررسی مادربرد Asus Prime Z490-A با ما همراه باشید.
مادربرد ایسوس پرایم Z490-A در یک نگاه
تنوع بالای محصولات ایسوس موجب شده که این شرکت مجبور به ایجاد زیربرندهای بسیاری شود و گاها دیده شده که همین زیربرندها هم، خود به دسته‌های کوچکتری تقسیم شوند!
این مسئله در رابطه با سری پرایم ایسوس نیز صدق می‌کند و ما شاهد دو سری مختلف از این زیر برند با نشان‌های A و P هستیم. نقد و بررسی مادربرد ایسوس پرایم Z490-P پیش از این بر روی وبسایت فروشگاه اینترنتی هدف قرار گرفته و در این زمان تصمیم داریم که به بررسی برادر بزرگتر Z490-P، یعنی مادربرد Z490-A بپردازیم.
ایسوس در جدیدترین نسل از پردازندههای سری پرایم، از سوکت 1200 اینتل بهره گیری کرده است. بر اساس گفته‌های این شرکت آسیایی، هدف از تولید مادربردهای جدید با چیپست Z490، نهایت بهره گیری از پردازندههای نسل 10 اینتل بوده است. مادربرد Asus Prime Z490-A با 4 اسلات رم در دسترس علاقه مندان قرار گرفته است که ظرفیت هر اسلات برابر با 32 گیگابایت بوده و نهایتا این مادربرد قادر به پشتیبانی از 128 گیگابایت حافظه RAM می‌باشد. این مادربرد بالارده به 2 اسلات PCIe 3.0 x16 مجهز شده که به شما این امکان را می‌دهد که از دو کارت گرافیک مجزا بر روی سیستم خود استفاده کنید و توان گرافیکی سیستم خود را به شکل قابل توجهی ارتقا دهید. در نهایت ایسوس دست شما را برای استفاده از فضاهای ذخیره سازی باز گذاشته و علاوه بر استفاده از دو کانکتور M.2 برای استفاده از هاردهای ssd فوق سریع، شش عدد کانکتور SATA با سرعت انتقال دیتا 6 گیگابایت بر ثانیه نیز به این مادربرد بالارده افزوده است.
اگر می‌خواهید بهترین تصمیم را در زمان خرید مادربرد بگیرید و با زیر و بم مادربرد ایسوس پرایم Z490-A آشنا شوید، در ادامه این بررسی همراه ما باشید.
نقد و بررسی مادربرد ایسوس پرایم Z490-A : طراحی و مشخصات ظاهری
ترکیب رنگ سفید و مشکی مشخصه اصلی تمامی مادربردهای سری پرایم است. ترکیب رنگ هر سری از محصولات ایسوس، به سیاست این شرکت برمی‌گردد. ایجاد ترکیب رنگ‌های جذاب و متفاوت موجب شده که علاقه مندان به سخت افزار کامپیوتر، به راحتی و با اولین نگاه متوجه برند ایسوس، و زیربرند آن شوند. همانطور که ترکیب رنگ مشکی و زرد تنها در زیربند TUF از سری ایسوس دیده می‌شود؛ این شرکت توانسته که به نوعی ترکیب رنگ سفید و مشکی را نیز با عنوان پرایم، تحت انحصار خود درآورد!
اتفاق جدیدی که با رونمایی از مادربردهای Z490 سری پرایم رخ داد؛ اضافه شدن سیستم نورپردازی انحصاری شرکت ایسوس، یعنی Aura Sync به این سری بود. پیش از این در مادربردهای سری پرایم و قبل از آن، تنها مادربردهای سری ROG و TUF از سیستم لایتینگ ایسوس بهره می‌بردند اما در مادربردهای Z490، این سیستم نورپردازی به سری پرایم نیز افزوده شده است. سیستم نورپردازی جدید در دو قسمت مختلف دیده می‌شود که یکی در قسمت کناری حفاظ چیپ ست Z490 قرار گرفته و دیگری در نمای جلویی حفاظ پورت‌های ورودی و خروجی دیده می‌شود. این سیستم از 8 حالت نورپردازی مختلف پشتیبانی می‌کند و شما قادر خواهید بود تا با همگام سازی (Sync) آن با سایر محصولات گیمینگ ایسوس، حس و حال یک گیمینگ حرفه‌ای را تجربه نمایید. قالب مادربرد ایسوس Prime Z490-A از مشخصه ابعاد ATX پیروی می‌کند؛ بر این اساس مادربرد گیمینگ ایسوس در دسته مادربردهای بزرگ قرار می‌گیرد؛ به همین خاطر به شما پیشنهاد می‌کنیم که اگر تصمیم به خرید مادربرد ایسوس پرایم Z490-A دارید، حتما کیسی با فضای مناسب تهیه نمایید که در زمان تهویه هوای سیستم با مشکلات ناشی از فضای محدود کیس روبه‌رو نشوید. در پایان بد نیست که اشاره‌ای هم به هیت سینک‌های قرارگرفته بر روی قسمت فوقانی و میانی مادربرد پرایم Z490-A داشته باشیم که ایسوس با استفاده از فلز آلومینیوم برس خورده توانسته علاوه بر کنترل بهتر دمای مادربرد، زیبایی این محصول را دوچندان کند.
نقد و بررسی مادربرد ایسوس پرایم Z490-A : مشخصات فنی و اسلات‌های ورودی
همان طور که در ابتدای این مطلب نیز اشاره کردیم؛ مادربرد می‌تواند در انتخاب سایر قطعات سخت افزار شما نیز، تاثیرگذار باشد. این نکته زمانی برای شما روشن خواهد شد که بدانید سوکت پردازنده به کار رفته در هر مادربرد تنها از مدل‌های خاصی از پردازندههای هر شرکت پشتیبانی می کند. مادربرد Asus Prime Z490-A از چیپ Z490 کمپانی اینتل نیرو می‌گیرد و نوع سوکت پردازنده در این مادربرد بالارده ایسوس، از نوع Intel 1200 می‌باشد. با توجه به توضیحات ارائه شده، این سخت افزار ایسوس قادر است که تنها از پردازندههای نسل 10 اینتل در کنار پردازندههای پنتیوم، سلرون (Celeron) و گُلد پشتیبانی نماید. توجه داشته باشید که تنها کافیست که پردازنده شما از نسل دهم باشد و سری‌های مختلف پردازنده اینتل، همچون i5،i7 و یا i9 اختلالی در عملکرد مادربرد نخواهند داشت. مادربرد ایسوس پرایم Z490-A از قابلیت RAID تا سری RAID 10 پشتیبانی می‌کند. رِید (Raid) قابلیتی است که به طورخلاصه، با قرار دادن داده‌ها درون چندین دیسک موجب می‌شود که با ورود و خروج اطلاعات از تمامی این دیسک‌ها، عملکرد و سرعت افزایش پیدا کند. با استفاده از قابلیت RAID، خطاپذیری کاهش یافته و از دست دادن اطلاعات کمتر رخ خواهد داد. برای حالت خواندن (Reading) اطلاعات، باید هارد دیسک و مادربرد شما هر دو از این قابلیت پشتیبانی کنند. خوب است بدانید که این مادربرد بالارده ایسوس، از قابلیت intel turbo boost max 3 اینتل نیز پشتیبانی می‌کند که عملکرد پردازنده را در شرایط اضطراری به طرز قابل توجهی ارتقا می‌دهد.
اسلات‌های ورودی در کنار پورت‌های خروجی، مهم‌ترین اجزای یک مادربرد را تشکیل می‌دهند. نوع اسلات‌ها در کنار تعدادشان، قدرت و قیمت مادربرد را معرفی خواهند کرد. در ابتدا به بررسی اسلات‌های حافظه رم خواهیم پرداخت. در مادربرد ایسوس Prime Z490-A شاهد چهار عدد اسلات حافظه RAM هستیم. پیکربندی (Confing) اسلات‌های رم در این مادربرد به صورت دو کاناله می‌باشد و حداکثر ظرفیت قابل پشتیبانی به وسیله هر اسلات، معادل 32 گیگابایت در نظر گرفته شده است. پس در نهایت حداکثر حافظه رم پشتیبانی شده برای این مادربرد گیمینگ ایسوس برابر با 128 گیگابایت خواهد بود. خوشبختانه این مادربرد از پروفایل حافظه XMP نیز پشتیبانی می‌کند که یک امتیاز بزرگ برای این مادربرد می‌باشد. XMP یا Extreme Memory Profiles یک فناوری اختصاصی معرفی شده از سوی کمپانی اینتل می‌باشد که برای مادربرد و البته حافظه های DDR خصوصا در نسخه های DDR4 و DDR3 طراحی شده و به مرحله اجرا رسیده است. این تکنولوژی به سیستم و کاربران اجازه خواهد داد تا فرکانس کاری حافظه های رم را بر اساس نیاز و توانایی سیستم، انتخاب نمایند. این انتخاب به روش های گوناگونی همچون تغییرات اعمال شده در بایوس سیستم و یا نرم افزارهای اورکلاک شرکت سازنده مادربرد صورت می پذیرد که نتیجه همه آنها یکسان بوده و در نهایت موجب بروز تغییراتی در عملکرد فرکانس حافظه رم شما خواهد شد.
اسلات بعدی که از مهم ترین اسلات‌ها برای جامعه گیمینگ و فعالان حوزه گرافیک و طراحی می‌باشد؛ اسلات کارت گرافیک نام دارد. ایسوس در این قسمت از مادربرد Asus Prime Z490-A از دو اسلات PCI Express x16 استفاده کرده است که امکان اتصال دو کارت گرافیک مجزا را به کاربر خواهد داد. با توجه به پشتیبانی این مادربرد گیمینگ ایسوس از بیش از یک کارت گرافیک، شاهد تکنولوژی‌های Crossfire و SLI بر روی این مادربرد هستیم؛ که این امر موجب می‌شود قدرت پردازش گرافیکی اعمال شده بر روی این مادربرد، به طور چشم گیری افزایش یابد. اگر بخواهیم توضیح مختصری درباره تکنولوژی‌های ذکرشده خدمت شما ارائه کنیم؛ باید بگویم که این دو عبارت در واقع یک نوع روش پیشرفته برای بکارگیری از 2 یا چند کارت گرافیک به صورت موازی در کنار یکدیگر می‌باشد. چرا که برخی از کاربران به بیش از یک کارت گرافیک برای تامین نیازهای خود احتیاج دارند و خواهان قدرت بیشتر سیستم خود در جهت پردازش قوی‌تر و سریع‌تر هستند. (همانند استادیوهای بازی سازی، استادیوهای تدوین فیلم، صدا و سیما، انیمیشن کارهای سه بعدی که رندرینگ سنگینی دارند و گیمرهای حرفه ای) با استفاده از این روش، برخلاف گذشته که از یک کارت گرافیک حرفه‌ای با قیمت نجومی استفاده می‌شد می‌توان از دو یا گاها سه کارت گرافیک معمولی بهره گیری کرد و در واقع این کار موجب کاهش هزینه ها و عدم نیاز به تغییر کلی سیستم در صورت نیاز به ارتقاء سیستم در آینده می شود.
در حال حاضر دو رقیب در زمینه کارت گرافیک یعنی NVIDIA با تکنولوژی SLI و AMD با تکنولوژی CrossFire به ارائه این قابلیت می‌پردازند. اسلات‌های حافظه آخرین اسلات‌هایی هستند که در این نقد و بررسی به آنها می‌پردازیم. مادربرد ایسوس پرایم Z490-A فاقد اسلات‌های PCI Express x1 و PCI Express x4 می‌باشد اما در عوض به دو عدد کانکتور M.2 نسل 3 مجهز شده است که جدیدترین نسل اسلات‌های حافظه می‌باشند و از سرعت فوق‌العاده بالایی برخوردار هستند. با استفاده از کانکتورهای M.2 قادر خواهید بود تا از جدیدترین و پرسرعت ترین حافظه‌های SSD بر روی سیستم خود استفاده کنید. علاوه بر کانکتورهای M.2، شش عدد پورت SATA با سرعت 6 گیگابایت بر ثانیه نیز بر روی این مادربرد بالارده دیده می‌شود؛ که می‌تواند امکانات مناسبی را در اختیار خریداران این مادربرد قرار دهد.
نقد و بررسی مادربرد ایسوس پرایم Z490-A : پورت‌های جانبی
به دلیل استفاده از لوازم جانبی متنوع و اتصالات گوناگون در سیستم‌های گیمینگ و بالارده، ایسوس مادربرد Prime Z490-A را به مجموعه‌ای از بهترین و به روز ترین پورت‌های خروجی بازار مجهز نموده است. پورت‌های به کار رفته در این مادربرد از کیفیت ساخت بالایی برخوردار هستند و آخرین سری ارائه شده در نسل خود می‌باشند. در ادامه لیست جامعی از پورت‌های به کار رفته در آخرین نسل از مادربردهای سری پرایم ارائه شده است که با مشاهده آن بیش از پیش به این مادربرد علاقه مند خواهید شد.
- پورت USB 3.1 نسل دو (آبی روشن) : سه عدد
- پورت USB 3.1 نسل یک (آبی تیره) : دو عدد
- پورت Type-C : یک عدد
- پورت USB 2.0 : دو عدد
- پورت PS/2 : یک عدد
- پورت VGA : ندارد
- پورت HDMI : یک عدد
- پورت DisplayPort : یک عدد
- پورت LAN : یک عدد
- جک 3.5 میلی متری : پنج عدد (8 کاناله)
- خروجی صدای S/PDIF : دارد
تنوع و کیفیت پورت‌ها در مادربرد ایسوس پرایم Z490-A به طور چشم گیری قابل توجه بوده و نیازهای هر کاربری را به طور تمام و کمال برطرف خواهد ساخت.
نقد و بررسی مادربرد ایسوس پرایم Z490-A : سیستم صوتی، شبکه و ارتباطات
در این قسمت شاهد برتری مجدد مادربرد ایسوس پرایم Z490-A نسبت به برادر کوچکترش خواهیم بود. پس از هجوم سیل طرفداران به سمت بازی‌های "تلاش برای بقا" (Battle Royale)، بازی‌های مولتی پلیر و سیستم صوتی بسیار حرفه‌ای استفاده شده در این بازی‌ها، بسیاری از کاربران اقدام به تعویض کارت صدا و هدست‌های خود نمودند. پس از این رویداد بزرگ، حجم عظیمی از درخواست‌ها برای استفاده از کارت صداهای باکیفیت به سوی شرکت‌های سخت افزار روانه شد. ایسوس همانند همیشه به انتظارات کاربران پاسخی بسیار مناسب داد و با معرفی دو قابلیت فوق‌العاده با نام‌های Sonic Studio و Sonic Radar بار دیگر قدرت محصولات خود را به رخ کشید.
برخلاف مادربرد ایسوس Prime Z490-P، که از چیپ پردازش صدای Realtek® ALC S1200A بهره می‌برد؛ در مادربرد Asus Z490-A شاهد استفاده از کارت صدای Realtek ALC S1220A هستیم که صدای 7.1 کاناله فراگیر ارائه می‌دهد و عملا شما را در محیط بازی و موسیقی غرق خواهد کرد. استفاده از این کارت صدای جدید موجب شده که شاهد آخرین نسل از تکنولوژی Realtek به نام صدای کریستالی (Crystal Sound 3) در این مادربرد ایسوس باشیم. توضیحات کامل مربوط به این تکنولوژی در بخش بعدی ارائه شده است.
این مادربرد بالارده ایسوس فاقد کارت شبکه بی‌سیم (WLAN) می‌باشد اما به یک کارت شبکه LAN بسیار با کیفیت از کمپانی Intel مجهز شده که با توجه به کیفیت بالای کارت شبکه‌های این شرکت، تجربه لذت بخشی از استریم را برای گیمرهای حرفه‌ای رقم خواهد زد. البته اگر مایل باشید می‌توانید در ازای یکی از اسلات‌های M.2 خود از کارت شبکه‌های اختصاصی ایسوس استفاده کنید؛ که به صورت داخلی بر روی مادربرد قابل نصب هستند و کیفیت اتصال بسیار بالایی دارند.
نقد و بررسی مادربرد ایسوس پرایم Z490-A : ویژگی‌های انحصاری ایسوس
تکنولوژی Crystal Sound 3 : این ویژگی به تازگی در مادربردهای ایسوس و به لطف استفاده از چیپ Realtek ALC S1220A دیده می‌شود و فوق العاده برای گیمرها جذاب خواهد بود. این چیپ با بالابردن امپدانس سیستم صوتی شما (هدفون یا اسپیکر) می‌تواند القای صوتی بیشتری در 8 جهت شما داشته باشد و به قول گیمرها (!) نهیب صدای بیشتری دارد. کافیست کمی اهل بازی‌های بتل رویال یا مولتی پلیر مثل COD : Warzone یا Rainbow six Siege باشید که بدانید این قابلیت چقدر برای شما کاربردی خواهد بود. همان طور که از اسم این تکنولوژی نیز مشخص است؛ کیفیت صدا به لطف استفاده از آمپلی فایرهای داخلی به طور چشم گیری بهبودیافته و شاهد شفافیت صدای بسیار بیشتری هستیم.
قابلیت Intelligent Control : بر اساس این قابلیت قادر خواهید بود تا به اورکلاک قطعات مختلف همچون پردازنده، کارت گرافیک و ... بپردازید که همه این‌ها از طریق نرم افزار داخلی ایسوس اعمال خواهد شد و برای انجام این کار دیگر نیازی به ورود به منوی بایوس (BIOS) نخواهد بود.
هشدار : عملیات اورکلاکینگ و تغییرات سخت افزاری، نیازمند دانش و تجربه بالا در این زمینه می‌باشد. لطفا از اعمال هرگونه فعالیت خودسرانه در جهت اورکلاک کردن قطعات سیستم خود پرهیز کنید.
نرم افزار Fan Xpert : با استفاده از نرم افزار fan xpert قادر خواهید بود تا با استفاده از سنسورهای حرارتی موجود در مادربورد، دمای کلیه قطعاتی که در سیستم به کار رفته‌اند را کنترل کرده و کاری کنید که در زمان بالا رفتن دمای کارت گرافیک، فن‌های سیستم نیز به کمک سیستم خنک کننده کارت گرافیک بیایند!
تکنولوژی LiveDash Monitoring : این تکنولوژی با قرارگیری سنسورهای مختلف در سراسر مادربورد ایسوس پرایم Z490-A ایجاد شده است. با کمک این سنسورها قادر خواهید بود تا در لحظه از وضعیت فرکانس، ولتاژ در جریان و سیستم خنک کننده سیستم خود مطلع شوید. به دلیل استفاده از سنسورهای با کیفیت تایوانی، آمار به دست آمده در این نوع مانیتورینگ بسیار دقیق بوده و از خطای بسیار کمی برخوردار است. با استفاده از این قابلیت قادر خواهید بود تا از سلامت اکثر قطعات به کار رفته در مادربورد خود مطلع شوید.
استودیو صدا Sonic III : استودیوی صدای سونیک 3، آخرین نسخه از سیستم مدیریت صدای ایسوس می‌باشد که برای اعمال تغییرات فوق حرفه‌ای بر روی صدا و به خصوص صدای مجازی طراحی شده است. اهمیت این موضوع زمانی برای شما روشن خواهد شد که با استفاده از هدست‌های واقعیت مجازی، اقدام به مشاهده فیلم و یا بازی‌های واقعیت مجازی می‌پردازید.
سخن پایانی :
هرچند که مادربردهای سری پرایم به قصد هدف قراردادن بازار میان رده تولید و عرضه می‌شوند؛ اما همانطور که در طول این نقد و بررسی مشاهده کردید؛ مادربرد ایسوس Prime Z490-A از مشخصات سخت افزاری بسیار خوبی برخوردار است و به راحتی می‌تواند مادربردهای پرچمدار را به چالش بکشد. قیمت مادربرد ایسوس پرایم Z490-A، به عنوان پرچدار سری پرایم؛ بسیار رقابتی در نظر گرفته شده است و قیمت این محصول چشم هر کاربری را به سمت خود جذب می‌کند.
بهره مندی از آخرین نسل چیپ‌های اینتل در کنار سوکت intel 1200 سبب شده که این مادربرد یکی از برترین مادربردهای مورد استفاده برای پردازندههای کامیت لیک اینتل باشد. اگر اهل بازی‌های کامپیوتری هستید و یا یک طراح حرفه‌ای هستید که به دنبال سخت افزارهای روز می‌‌گردد؛ خرید مادربرد Asus Prime Z490-A یکی از بهترین انتخاب‌ها برای شما خواهد بود. پشتیبانی تمام و کمال از پردازندههای نسل 10، پشتیبانی از 128 گیگابایت حافظه رم و در نهایت بهره مندی از 2 اسلات کارت گرافیک، تنها بخشی از ویژگی‌های این مادربرد ارزنده است.
نقاط قوت :
- بهره مندی از آخرین تکنولوژی‌های سخت افزاری و نرم افزاری اینتل
- پشتیبانی از سیستم کولینگ مایع
- بهره مندی از آخرین تکنولوژی‌های صوتی Realtek
- قیمت رقابتی و ارزش خرید بالا
نقاط ضعف :
- عدم پشتیبانی از سری پردازندههای نسل 9 و پیش از آن
- عدم بهره مندی از کارت شبکه داخلی