فناوری کامپيوتر به طور وسيع در جامعه گسترش پيدا کرده است و با تمامی جنبه های زندگی، از مدرسه تا محل کار، خدمات بانکی، خريد و فروش، پرداخت ماليات و حتي شمارش آرايشگاه تلفيق شده است. مهم ترين تغييراتی که اين فناوری به وجود آورده است، به وسيله مارشال مک لوهان در يک عبارت خلاصه شده است و آن تبديل جهان به يک دهکده جهانی است. بدين معنا که مردم کشورهای مختلف به مثابه يک دهکده، امکان برقراری ارتباط با يکديگر و اطلاع و اخبار و رويدادهای جهانی را دارند.
امروزه اين فناوری نقش مهمي در زندگي کودکان ايفاء مي کند و اين نقش به سرعت در حال افزايش است. به طوری که تعداد کودکان 17-2 سال که کامپيوتر را در منزل استفاده مي کنند از 48% در سال 1996 به 70% در اين دوره 5 ساله افزايش پيدا کرده است. سرعت انتشار اينترنت 9 برابر سريع تر از راديو، 4 برابر سريع تر از کامپيوترهای شخصی و سه برابر سريع تر از تلويزيون بوده است.
تحقيقات دلالت دارد که 149 ميليون نفر در سراسر دنيا به شبکه اينترنت مرتبط هستند که به ميزان 12% در هر ماه افزايش پيدامي کند. بررسی های آماری در سال 2000 بيانگر اين مطلب است که کودکان 7-2 ساله به طور متوسط 34 دقيقه در روز از کامپيوتر استفاده می کنند که اين زمان با افزايش سن طولانی تر می شود (5-2سالگي، 63 دقيقه در روز).
کشور ما از نظر بهره مندی از اينترنت در بين 178 کشور جهان، رتبه 87 را دارد که بر اساس طبقه بندی اتحاديه جهانی مخابرات، جزء کشورهای متوسطه به شمار مي رود. 35% استفاده کنندگان اينترنت را قشر جوان تشکيل می دهند و ميانگين صرف شده برای اينترنت 52 دقيقه در هفته بوده است.
از آنجا که کامپيوتر در همه جاي زندگی حاضر است، مهم است که بفهميم چگونه اين تکنولوژی مي تواند رشد و تکامل کودکان را بهبود بخشد يا منحرف کند. رايانه و اينترنت علی رغم جنبه های مثبت از قبيل جنبه های آموزشی و ارائه خدمات ارتباطی، جنبه های منفی نيز دارند.
استفاده کنترل نشده از کامپيوتر، به ويژه وقتی با ديگر فناوری ها از قبيل تلويزيون همراه باشد، کودک را در معرض خطر اثرات مضر آن بر تکامل فيزيکی، اجتماعی و روانی قرار مي دهد. فعاليت فيزيکی و تعاملات اجتماعی براي سلامت و خلاقيت کودک ضروری است، در حالی که اگر کودک مدت زمان زيادی را در مقابل صفحه کامپيوتر بگذراند او را از ورزش و ديگر فعاليت هايی که برای تکامل وی مفيد می باشد، بی بهره مي کند. به علاوه، کودکان ممکن است در معرض محتويات خشن و جنسي که در حد سن آنها نيست، قرار گيرند. دسترسي به چنين مطالبی ممکن است کاملا تصادفی يا عمدی باشد. هر دو اين طريق دستيابی مورد توجه متخصصان بوده است و هشدارهاي مکرر داده شده که صدمات بهداشت روانی از طريق اين گونه برنامه ها به کودکان و نوجوانان به ويژه در ايجاد مسائلی مانند انحرافات جنسی، خشونت، اعتياد، رفتارهای ضد اجتماعی، سست شدن مبانی خانواده، اشاعه جرم وجنايت در طيف وسيع در بسياری موارد جبران ناپذير است.
رايانه، اين پديده جديد دانش بشری در همه شئون زندگی انسان راه يافته است و مانند ديگر ساخته های دست بشر دو رو دارد؛ يک روی آن استفاده صحيح در کارها و کمک به رشد و سعادت انسان است و روی ديگر آن استفاده غلط است که به طور معمول در غير موارد علمی و شغلی از آن استفاده می شود.
حالا وقتشه! اینو بخون بازی Call of Duty : Warzone را به صورت رایگان تجربه کنید!
آن چه بيشتر کودکان و نوجوانان را شيفته خود می کند، بازی های رايانه ای است. پيشرفت کيفيتی اين بازی ها به فاصله کوتاهی در ايران رواج يافته و بازار اسباب بازی و لوازم سمعی و بصری را به تسخير خود درآورده است. عامل ديگری که بر تعداد طرفداران اين بازی ها افزوده ؛ قيمت مناسب آن ها برای مصرف کننده است.
اين بازی ها با استفاده از تصاوير پرتحرک و صداهای مهيج، دنيايی از هيجان را به آن ها که تشنه جنب و جوش هستند، ارزانی می کند و همين جاذبه روح و جسم آنان را مطيع خود مي سازد و به عالمی از تخيلات می برد که خود را محور و قهرمان اصلی ماجرا می پندارند.
تاثيرات نسل جديد در بازی های رايانه ای
همزمان با رشد تکنولوژی و ورود بازی های رایانه ای به مرز و بوم كشور، این بازی ها به دلیل داشتن جذابیت‌های ناشي از تصاویر متنوع و گيرا، گرافیک بالا، هیجانات زیاد و راحتی استفاده از آن، به سرعت جای خود را در میان کودکان و نوجوانان باز کرده است. دامنه و گستردگی استفاده از این پديده به اندازه ای است که کمتر کودک و نوجوانی را می توان یافت که از بازی های رایانه ای بی بهره مانده باشد. همچنین در اغلب خیابان های شهر و روستاها کلوپ های مربوط به بازی های رایانه رایج شده و با گسترش امکانات استفاده از اینترنت، گیم نت ها هر چه بیشتر مورد استقبال کاربران این گونه بازی ها قرار گرفته است. تولید کنندگان و توزیع کنندگان اين بازيی ها، برای كسب سود بيشتر هر روزه بازی های جدیدی را وارد بازار كرده و در هر بازی جدید جذابیت های بیشتر و هیجانات تازه ای برای جذب مشتری اضافه می نمايند. اغلب والدين نيز بي آن كه نگران اثرات مخرب اين کالای "تجاری ـ هیجانی" باشند، به رفتار فرزند خود عادت كرده و منفعلانه به اين وضعيت تن داده اند.
در حال حاضر مسئله تاثیرگذاری خشونت در بازیهای ویدئویی بر بازیکنان به خصوص قشر کودک و نوجوان، امری پذیرفته شده است و به غیر از تحقیقات معدودی که تاکید بر تاثیر گذار نبودن این گونه بازی ها دارند، اغلب پژوهش ها در نهایت تاثیرگذاری این بازی ها را بر ادراک، احساس و رفتار پرخاشگرانه تایید می کنند.
حالا وقتشه! اینو بخون آموزش نصب شبیه ساز اندروید Bluestacks 4 (بلو استکس 4) در ویندوز
افراط و زیاده روی در انجام بازی های کامپیوتری و ویدئویی برای سلامتی مضر است، ولی انجام متعادل این بازی ها نه تنها ضرری ندارد، بلکه مفید نیز است. برخی از مشکلات سلامتی مربوط به انجام بیش از حد بازی های کامپیوتری و ویدئویی شامل صدمات استخوانی، مشکلات پوستی، تشنج کردن به دلیل هیجان بازی در بیماران مبتلا به صرع و حتی در موارد نادر، مرگ است.
طبق مطالعات، کودکانی که زمان زیادی را صرف بازی های کامپیوتری و ویدئویی می کنند ممکن است بیشتر دچار مشکل در دقت و یادگیری دروس شوند. محققان دریافتند که کودکانی که بیش از دو ساعت در روز بازی کامپیوتری می کنند، دو برابر بیشتر دچار مشکلات توجه در دروس می شوند.
بازیهای رایانه ای می تواند اثرات مثبتی مانند تکامل شخصیت و رفتار، پرورش استعداد ها، ایجاد خلاقیت، پرورش تمرکز و دقت، افزایش بهره هوشی، گسترش جهان بینی، تقویت ذوق هنری، آموزش مفاهیم پیچیده، انتقال فرهنگ و غیره را به همراه داشته باشد . ولی به دلايلی مانند عدم آموزش صحیح به کودکان و نوجوانان، معرفی بازی های رایانه ای و انواع آن به طور غیر صحیح، آشنا نبودن کاربران به زبان رایانه و غيره ، اهداف بازی های رایانه ای به درستی شناخته نشده است و کودکان و نوجوانان در عمل به سمت بازی هایی سوق داده شده اند که اثرات زیان باری داشته است.
متخصصان اثرات مخرب زيادی برای بازی ها رايانه ای برشمرده اند. بعنوان مثال مشاهده شده است كه با جایگزینی بازی ها ی الکترونیکی و رایانه ای، روحیه جمع گرایی به سرعت ضعیف شده و به سست شدن روابط خانوادگی، بی حوصلگی، پرخاشگری و بی قراری در کودکان و نوجوانان انجامیده است.
در بیشتر بازیهای رایانه‌ای خشونت حرف اصلی را می‌زند. نابود کردن، از کار انداختن غیرجاندار، تخریب اموال، بالا بردن صدا با هدف ترساندن، درگیری تن به تن با هدف آسیب رساندن فیزیکی، گرفتن حیات موجود زنده از نمونه‌های مشاهده شده در بازیهای رایانه ای است. با توجه به علاقه مندی کودکان و نوجوانان به این نوع بازی‌ها، تجربه ذهنی رفتار خشونت آمیز و مشاهده آنها بدیهی ترین آثار این نوع بازی‌هاست.
انواع خشونت در بازی های رایانه ای:
خشونت در بازیهای رایانه‌ای به انواع مختلفی تقسیم می شوند: کشتار و آزاربدنی و روحی جانداران شامل انسان و حیوان و حتی تخریب وانفجار در بازی های ساده فریاد کشیدن و دشنام و...
تمایل اغلب بازی‌سازان به ساخت بازی در سبک خشونت‌آمیز می‌باشد. به طوری که پرو ونزو در سال 1991 دریافت که 85 درصد از محبوب‌ترین بازیهای ویدئویی دنیا خشونت آمیز هستند و نیز پوشمن و فونک در سال 1996 دریافتند که بیشتر بازیهای مورد علاقه پسران و دختران چهارساله، بازیهای خشونت آمیز می باشند.
در اشاره به جدیدترین آمارهای روز صنعت بازیهای ویدئویی دنیا در زمینه خشونت بیان می‌کند که 89 درصد بازیهای ویدئویی پرفروش دنیا از محتوای خشونت آمیز برخوردارند. علاوه بر این یک نوجوان به طور متوسط 15 ساعت در هفته صرف انجام بازیهای ویدئویی می‌کند. همچنین در طی پژوهشی مشخص شده است که 87 درصد پسران زیر 17 سال، بازیهای بیش از حد خشونت آمیز دارای رتبه بندی M یا بالای 17 سال بازی می‌کنند و 70 درصد بازی‌هایی که دارای رتبه بندی E یا برای همه سنین هستند، دارای محتوای خشونت آمیز می باشند.
به طور کلی شرکت های بازی سازی به دلایل زیر بازی های خشن طراحی می کنند: جذابیت در جهت اهداف سودگرایانه، القا حس قدرت هرچند کاذب به بازیکنان، شبیه سازی محیط های جنگی جهت تخلیه هیجانات روحی و القای اهداف سیاسی.
آنچه والدین در مورد بازی های ویدئویی بیش از حد خشونت آمیز لازم است بدانند، موارد زیر است:
- تحقیق در مورد بازی قبل از خرید آن
- افزایش سواد رسانه ای والدین وکودکان
- بازی کردن همراه با فرزند
- استفاده از رسانه جایگزین مطمئن برای کودکان و نوجوانان
- اولویت دادن به تفریحات واقعی به جای بازیهای مجازی و خشن
- استفاده از راهکارهای بنیاد ملی بازیهای رایانه‌ای
مزايای بازی های رايانه ای
بازی های رایانه ای باعث هماهنگی چشم و دست و پرورش عضلات ظريف کودک مي شود. به کودکان کمک مي کند تا مهارت هايی را تمرين کنند.
مفاهيم و مبانی رياضيات را با کمک شکل های کودکان آموزش مي دهد. با رايانه هر چند بار که بخواهند می توانند موضوعي را ببينند و مرور کنند. کودک بدون کثيف کردن لباس ها و اطراف مي تواند به راحتی نقاشي بکشد و رنگ ها را عوض کند. رايانه برنامه های متنوعي دارد که به کودکان اين امکان را مي دهد تا نقاشي ها يا داستان هايی را خلق کنند و يا بازی هايی وجود دارد که آن ها را به تاريخ يا جغرافيا علاقه مند می کند. بازی های رايانه ای کودکان را وارد دنيايی مي کند که کنترلش در دست آن هاست و به همين دليل از اين بازی ها لذت می برند.
معايب بازی های رايانه ای
بازی های رایانه ای به همان میزان که محبوب ترین و جذاب ترين ابزار سرگرمي كودكان و نوجوانان جامعه امروز به شمار می رود ، یک تهدید کننده جدی برای سلامت جسم و روح و روان آنها است.
برخی از روانشناسان براین باورند که آثار این گونه بازی ها به تدریج در رفتار و گفتار كاربران آشکار می شود. این گروه از روانشناسان از كاربران حرفه ایِ بازی های رایانه ای به عنوان « بیماران روانی ناشناخته» نام می برند.
هریک از افراد جامعه همزمان با شکل گیری روحیه و منش فکری با هنجارها و ناهنجاری ها آشنا می شود. نقش هریک از ارکان جامعه از جمله خانواده و مدرسه در رشد و تکامل منش فکری افراد غیرقابل انکار است. از این رو غفلت از وظایف خود گناهی نابخشودنی است .روانشناسان همواره در بحث شکل گیری شخصیت رفتاری و گفتاری افراد به نقش ابزارهایی چون تلویزیون، کتاب و مطبوعات تأکید می کنند. اکنون با شکل گیری دنیای پیچیده بازیهای رایانه ای ، هشدارها درباره آسیب پذیری شخصیت كودك و نوجوان و تأثیرگذاری آن بر جامعه شدت یافته است.
در اين ميان، متأسفانه به دلیل عدم آشنایی والدین با پيامد های ناشی از این بازی ها و همچنین نبود قوه نظارتی قدرتمند و تأثیرگذار، دایره آسیب پذیری كوردكان و نوجوانان ایرانی بیش از دیگر كاربران (بازی خور ها) در دنیای بازی رایانه ای است.
البته نمی توان تأثیرگذاری این بازی ها بر خلاقیت و بالندگی ذهنی كاربران را نادیده گرفت ، به شرطی که آنها در گروه های سنی متناسب خود عرضه شوند ( در كشور هاي ديگر، علاوه بر اين كه بر روی CD هر بازی يا نرم افزار سرگرم كننده، رده سنّی ِ مختص به آن مشخص شده است ، فروشنده يا صاحبان مراكز بازی های رايانه ای- گيم نت ها- تنها موظف اند آن را در اختيار گروه سنّي مربوطه قرار دهند) .
بررسی های اجمالی در عرصه مراكز بازی هاي رايانه ای و بازار نشر و عرضه آن ، نشان می دهد که نظارت مستمر و مؤثر، حلقه ای مفقوده در سیر تولید و عرضه بازی ها در كشور ایران است که در فقدان آن، قواعد بازیهای رايانه‌ای بر هم می ریزد.
به طور کلی بازی های خشونت آمیز تاثیرات زیر را بر کودکان دارد:
1-همذات پنداری و در نتیجه آموزش و تعلیم و تربیت در جهت منافع شرکت های تولید کننده بازی
2-تظاهر در رفتارهای خود آگاه و نا خود آگاه
3-ویران سازی دنیای کودکانه
4-قدرت کاذب ماورایی
5-آموزش همراه با تشویق به خشونت
6-انجام کارهای غیرممکن در دنیای واقعی